ඖෂධයක් වැනි ඒ අසිරිමත් දහම

ජීවිතය කියන්නේ ගලන ගඟක් කීවොත් නිවැරදී. කන්දක් උඩින් ගඟ ආරම්භ වෙන්නේ පුංචි දිය උල්පතකින්.

ඒ වගේම ඒ පුංචි දොළ, ඇල, මහා ගඟක් ලෙස බලවත් වෙලයි ඒ ගඟ මුහුදට වැටෙන්නේ. මේ ගඟ මුහුදට වැටෙද්දී අත්දැකීම් බලකායක් ලැබෙනවා. මේ ගඟ උඩ සිට ගලන විට ගඟ දන්නේ නැහැ ගඟට මොකද්ද වෙන්නේ කියා. විටක ගඟ උඩ සිට පහළට කඩාගෙන වැටෙනවා. තවත් විටෙක ගඟ මහා ගල් පර්වතවල හැපෙනවා. අපේ ජීවිතයත් ඒ වගේ. ජීවිතය කෙසේ ගතවුවත් එක ආකාරයටම ගමන් කරන්නේ නැහැ. විටෙක මහා ප්‍රපාතයකට කඩාගෙන වැටෙනවා. විවිධ කරදර බාධකවලට මුහුණ දෙනවා.

මේ නිසා මේ ජීවිතය ගැඹුරින් තේරුම් ගන්නට බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ අසිරිමත් ධර්මය මහා ඖෂධයක් බවට පත්වෙනවා. වටින දේ වටිනා දේ ලෙසත්, සාරවත් දේ සාරවත් ලෙසත් දැකිය යුතුයි. මේ භයානක සසර සිඳබිඳගෙන සසර කෙටිකර ගැනීමට ආලෝකයක් කරා ගමන් කළ යුතු වෙනවා.

බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා මේ කෙලෙස් බරිත පේ‍්‍රත, භූත අපායට ඇදවැටෙන මිනිසුන්ට ධර්මය, ධර්මය ලෙස පෙනෙන්නේ නැහැ කියලා. සාර දේ සාර ලෙස පෙනෙන්නේ නැහැ කියලා. බොහෝම වැදගම්මක් නැති දේ සාරවත් දේ ලෙස දකිනවා කියලා. සාරවත් දේ අසාර ලෙස පෙනෙනවා කියලා.

ධර්මයේ කිසිදු වටිනාකමක් නැති බව කියමින් ධර්මය පිළිපැද කාටද හරිගියේ කියා කියන අයත් මේ සමාජයේ සිටිනවා. ඒ වගේම වැරැදි මිථ්‍යා දෘෂ්ඨික අදහස්වලින් ජීවත්වන අයටත් මේ ජීවිතයෙන් ආලෝකය සුවපත්භාවය කරා යන්නට බැහැ.

ජීවිතයේ අභිවෘද්ධිය සලසා ගන්නට නොහැකි වන බව බුද්ධ දේශනාවයි. එය නොවරදින සංකල්පනාවක් බවට, නොවරදින මාර්ගයක් බවට පත්කර ගන්නේ කෙසේද? බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා සසර සුවපත්වන ඇත්තෝ තමා ළඟ තිබෙන වටිනාම බීජය වන අරහත් බීජය මෝදුකර ගන්නට කැමැති වෙනවා. සාරවත් දේ සාරවත් ලෙස දකිනවා. නිසරු දේ නිසරු ලෙසම දකිනවා. ඒ අය ධර්මය තුළින් වටිනා ගමනක් යනවා. සිත තුළ නිවැරැදි මිථ්‍යාදෘෂ්ඨික නොවන අදහස් වලින් සිත පුරවාගන්නවා.

මේ වැටහීම“අසීසක සූත්‍රය ” මගින් දක්වමු.අසීසක කියන්නේ හිසක් නැහැ කියන එකයි. අද සමාජයේ සිටින බොහෝ අයත් ජීවත් වුණාට හිසක් නැති ලෙස ජීවත් වන නිසා හිසක් නැති ආකාරයට වැඩ කරන නිසා අසීසක සූත්‍රය මගින් විග්‍රහ කරමු.

දිනක් මහා සෘද්ධි බලයෙන් මහා විස්කම් පෑ මහා මොග්ගල්ලාන මහරහතන් වහන්සේ සහ ලක්ඛණ මහරහතන් වහන්සේ දෙනම වේළුවනාරාමයේ පසු පස්සේ සිට ගිජුකුළු පර්වතයේ පැත්තට පිණ්ඩපාතයේ වැඩියා. පිණ්ඩපාතය වඩින ගමන් ගිජුකුළු පර්වතයේ ඉහළින් ඇති අහස බලා මහාමොග්ගල්ලාන ස්වාමින් වහන්සේ සිනාවක් පහළ කළා. ඒ අවස්ථාවේ ලක්ඛණ මහරහතන් වහන්සේ ඉහළ බලන්නේ මුන්වහන්සේ සිනහ වෙන්නේ කා සමඟද කියා සිතමින්. නමුත් කිසිවක් පෙනුනේ නැහැ. ලක්ඛණ මහරහතන් වහන්සේ අසනවා ස්වාමිනි, ඔබ වහන්සේ සිනාපහළ කළේ ඇයි? මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ වදාළා මෙය එයට අවස්ථාව නොවේ.

සවස් කාලයේ බුදුරජාණන් වහන්සේ අසලදී එය අසන්න කියලා. සවස දම්සභා මණ්ඩපයේදී ලක්ඛණ මහරහතන් වහන්සේ අසන්නේ අද දවල් මහමොග්ගල්ලන මහරහතන් වහන්සේ ගිජුකුළු පර්වතය මුදුනේදී සිනාවක් පහළ කළා. ඒ ඇයි කියා විමසා සිටියා. ඒ අවස්ථාවේ මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ වදාළා ස්වාමිනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ගිජුකුළු පව්ව අසලින් වඩිද්දී මම අරුමපුදුම සත්ත්වයෙක් දුටුවා. පාවෙමින් සිටින, හිසක් නැති සත්ත්වයෙක්. සත්ත්වයෙක් කීවාට ඇටසැකිල්ලක්. ඒ පේ‍්‍රතයාට හිසක් නැති නිසා ඇස්,කන්, කට, නාසා පිහිටා තිබෙන්නේ පපුවේ. මේ ඇටසැකිල්ල ආකාසයේ පාවෙනවා. ගිජුලිහිණියෝ ඇවිත් ඇටසැකිල්ලේ තිබෙන ඇටලොඳ කන්න කොටනවා. බලවත් වේදනාවෙන් අනෙක් පැත්තට පාවෙනවා. ඒ පැත්තෙන් උකුස්සන් කොටනවා. අනෙක් පැත්තට පා වෙද්දී කවුඩන් කොටනවා. මහා විපත්තියට පත්ව මේ හිස නැති ඒ පේ‍්‍රතයා දැක මට සිනාවක් පහළ වුණේ, බුද්ධ ශාසනයක් තිබෙන අවස්ථාවේදීත් ඔහු ජීවිතය වරද්දවා ගත් නිසානේ කියා සිතුණා නිසා යැයි දම්සභා මණ්ඩපයේදී වදාළා. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා මොග්ගල්ලාන ඔබ පැහැදිලි කරන්න මේ සත්ත්වයාට මෙහෙම වුණේ මොකද කියා. ස්වාමිනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මේ සත්ත්වයා කල්ප ගණනකට පෙර මනුස්ස ලෝකයේ ජීවත් වුණේ. ඔහු කළ රැකියාව රාජ්‍ය වධකයා ලෙස කටයුතු කිරීමයි. වැරැදි කළ මිනිසුන්ගේ හිස ගසා දැමීම සිදුකළේ ඔහු. එය රැකියාව වුවත් මහා භයානක පාපයක්. ඔහු නිරයේ අපා දුක් විඳ දැන් මේ පේ‍්‍රත ලෝකයේ ඉපදුනා.

නමුත් ඔහුට හිස අහිමියි. අහසෙහි පා වෙන ඇටසැකිල්ලක් කර්මානුරූපව ලැබෙන බව වදාළා. ඒ අවස්ථාවේදී බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා මමත් මේ සත්ත්වයා දුටුවා. නමුත් එය නොවදාළා සිටියේ බුද්ධ වචනය පිළිබඳව මිනිසුන් සැක පහළ කරන නිසායි. බුද්ධ වචනය පිළිබඳව සැක පහළ කරන්නා මිථ්‍යාදෘෂ්ඨියට අයත් වෙයි. ඔහු මිනිස් ලොවින් පහළට වැටෙනවා. භූත, පේ‍්‍රත ලෝකවල උපදී. ඔවුන්ට අනුකම්පා නිසයි මම මේ පිළිබඳව කථා නොකළේ කියා තථාගතයන් වහන්සේ වදාළා.

බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ අසීසක සූත්‍රය තුළින් පැහැදිලි කරනවා භූතයෝ, පේ‍්‍රතයෝ, යක්ෂ ස්වභාවයෙන් හිස නැතුව පාවෙවී සිටින ජීවිත ලැබෙන්නේ තම තමන්ගේ කර්ම ශක්තිය අනුව බව.

මෙසේ මහා විපත්තියට පත්වීමට විශේෂ හේතු තිබෙනවා. ඒවානම් අධම රාගය, විෂම ලෝභය, මිථ්‍යා දෘෂ්ඨිය. අධම රාගය කියන්නේ අධික රාග සිතිවිල්ලයි. විෂම ලෝභය කියන්නේ දැඩි ලෝභයයි. මිථ්‍යා දෘෂ්ඨි කියන්නේ වැරැදි දැක්මයි. ඒවානම් මව කියා විශේෂ කෙනෙක් නැත, පියා කියා විශේෂ කෙනෙක් නැත, මෙලොව නැත, පරලොව, නැත, ඕපපාතික සත්ත්වයාගේ පහළවීමක් නැත, පින් පව්, නැත, හොඳ නරක වල විපාක නැත ආදී වශයෙන් ධර්මය සැක කළොත් වැරැදි දේ අල්ලා ගතහොත් පේ‍්‍රත භූත අපායට වැටෙන්න පුළුවන්. එසේ වැටුන කෙනෙක් පිළිබඳවයි අසීසක සූත්‍රයෙන් පැහැදිලි වෙන්නේ.

මේ සූත්‍රයේදී අවධාරණය කළයුතු කරුණක් තිබෙනවා. මේ අසීසක ප්‍රේතයා මේ විපත්තියට වැටී තිබෙන්නේ තමන්ගේ රැකියාව නිසායි. රාජ්‍ය වධකයා ලෙස මිනිසුන්ගේ හිස ගසා දැමීමයි. එය රැකියාව ලෙස කළත්, විශාල අකුසලයක්. සසේචන ක්‍රියාවක් නිසා කර්ම රැස්වෙනවා. චේතනාව මුල් වෙලා කර්මය සිදුවෙනවා. කයින්, වචනයෙන්, සිතින් මේ පින් පව් දෙකම සිදුවෙන්න පුළුවන්. හොඳ නරක වශයෙන් දොරටු තුනයි. ඒ නිසා ඔබට විටෙක සිතයි මම මේ පාප ක්‍රියාව කරන්නේ මෙසේ සතුන් මරන්නේ රැකියාව නිසා නේ කියා. නමුත් ලැබෙන ප්‍රතිවිපාක බාර ගන්න ඔබ හැර වෙන කිසිම කෙනෙක් නැත.

මේ ලෝකයේ තිබෙන සඳුන් බොහෝම සීතලයි. සිසිලස ගෙන දෙනවා. ඔය සඳුන් වලට වඩා සීතල බොහෝම සිසිලසක් සඳ කිරණ විසින් ගෙනත් දෙනවා. මේ සඳ කිරණටත් වඩා, සඳුන් සිසිලසටත් වඩා සීතලයි සත් පුරුෂයාගේ සිසිල් බව. සත්පුරුෂයාගේ ඇසුර සඳ කිරණටත් වඩා, සඳුන් සිසිලසටත් වඩා ජීවිතය සිසිල් කරන්නට මාර්ගය හෙළිපෙහෙළි කරන කාරණයක්.

ඒ නිසා ඔබ හිතන්න මේ ජීවිතය බොහෝම දුක්ඛ සහගතයි. අසීසක සූත්‍රයේදී අසීසක පේ‍්‍රතයා හිසක් නැති ඇස්, කන්, කට නාසය පපුවේ පිහිටා තිබෙන අහසේ පා වෙන, ගිජුලිහිනියන්ගෙන්, උකුස්සන්ගෙන් විඩාවට පත්වෙන යටිගිරියෙන් කෑ ගසන ඒ අරුම පුදුම සත්ත්වයා ගැන සිතන්න. මෙවැනි තත්ත්වයට අපේ ජීවිතත් වැටෙන්න පුළුවන්.

මේ සාංසාරික ලෝකයේ ගමන් කරද්දී අප අස්ථිරත්වයට පත්වෙනවා. මහා බලයක්, මහා ධනයක් සමඟ ජීවත් වෙද්දී තමන් දිනුවා කියා සිතන ධර්මයට පිටුපාන අය සිටිනවා. ධනය පස්සේ ගමන් කරනවා මිස ධර්මයට කිසිදු ඉඩක් නොදෙන අය සිටිනවා. කිසිම කෙනෙකුට කිසිම දෙයක් දෙන්නේ නැහැ. නමුත් ඒ අය දත යුතුයි මොනවා තිබුණත් මේ අපේ ජීවිතය, ගෙවල් දොරවල්, යාන වාහන සියල්ලම නැසෙන සුළුයි. අනිත්‍යයි. ටික ටික දිරනවා. ස්ථිරසාර නැහැ.

එනිසා මේ ලෝකයේ අප විඳින දුක අවබෝධ කරමු.. . ඒ දුක දැන ගත්විට සුවපත් මාවත වන ධර්ම මාර්ගයේ ගමන් කරන්න අපේ සිත යොමු වෙනවා.