පහසු නෑ.. ඒත් ජය ගන්න පුලුවන්…
ඇති වූ සියල්ල නැතිව යන ස්වභාවයට අයත් බව අවබෝධ කර සෝවාන් ව සිටි මල්ලිකාව කම්පනයට පත් නොවූවාය. ඇති වූ දුක උපේක්ෂාවෙන් දරා ගත් ඇය දිගටම දානය බෙදීමේ කටයුත්තේ නිරත වූවාය.
හදිස්සියේ සේවිකාවක් අතින් දාන භාජනයක් බිම වැටී එය බීදී ගියේය. මල්ලිකාවට එදෙස බැලුණි. එවිට සැරියුත් හිමියන්, “පින්වත් මල්ලිකාවෙනි ඔය බිඳිලා යන ස්වභාවය ට අයිති දේවල් බිදිලා ගියාවේ!” යැයි වදාළ සේක. එවිට සැරියුත් හිමියන්ට කිට්ටු වූ මල්ලිකාව අන්‍යයන්ට නෑසෙන ලෙස හෙමින් “ඔබ වහන්සේ පොඩ්ඩක් මේ තල පත කියවලා බලන්න. මේක දැන් ලැබුණේ.” යැයි පවසා තමන් ලද තල පත උන්වහන්සේට දුන්නාය. තල් පත කියවා සැරියුත් හිමි මල්ලිකාව දෙස බැලුවාය.
ස්වාමීනි, ඔය ආරංචියටත් කම්පා නොවෙච්ච මම, මේ දාන භාජනයක් බිදුනාට කම්පා වෙනවද? යි ඕ ඇසුවාය. සැරියුත් හිමියන් ඇය කෙබඳු කෙනෙක් දැයි තේරුම් ගත්තේය.
අනිත්‍ය දේ නිත්‍ය ලෙස ගන්නා මානසික ස්වභාවය කෙනෙකු සෝවාන් වීමෙන් වලකන මූලිකම සාධකය වේ. සසර පුරා පෝෂණය කරමින් පැමිණි මෙම මානසිකත්වයෙන් නිදහස් වීම කුසල් බලය වැඩි උපතිස්ස පිරිවැජියා වන්නෙකුට පහසු වුවද කුසල් බලය අඩු අයෙකුට එය අපහසු විය හැක. මෙය උපමාවකින් පැහැදිලි කරන බුදුරදුන් පෙන්වා දෙන්නේ ලොකු සතෙකුට මකුළු දැලක් කඩා ගෙන යාම ලෙහෙසි උවද කුඩා සතෙකුට එය අයෝමය බන්ධනයක් වන බවය. මෙනිසා සසර නම් දැල කඩා දමා සෝවාන් වීම අපහසු බව යමෙකුට දැනේ නම් ඔහු සිදු කල යුත්තේ සෝවාන් වීමට සමථ – විපස්සනා භාවනා වල නිරත වන අතර තව තවත් පින් දහම් කිරීමය.භාවනාව පමණක් උවද ඉතා ප්‍රබල කුසලයකි.
ඉහත පළමු කතාවේ බුදුරදුන් ඉදිරිපත් කරන වැලි මාලිගාවේ උපමාව ඉතා ප්‍රබල වූවකි. විද්‍යාත්මක ඇසින් බලනා කල ලොව භෞතික වූ සියල්ල cosmic dust නම් ඉතා සියුම් අංශූන්ගෙන් සකස් වී තිබේ.වැල්ලේ ගොඩ නැගු වැලි මාළිගය පමණක් නොව ඔබේ සිරුරද වැලි මාලිගයකි. “දුහුවිල්ලෙන් සැදුනු මිනිසා නැවත දුහුවිල්ලටම හැරී යන බව” බයිබලයේ කියවේ.
එපමණක් නොව ලොව අප අපට අයත් යයි සිතා සිටිනා භෞතික දේපලද වැලි මාලිගා වේ. සුනාමියෙන් තම නිවස සුනු විසුණු වූ විට යමෙකු හඬා වැටෙන්නේ එහි අනිත්‍ය යථාර්ථය අවබෝධ නොකළ හෙයිනි.
එක් බුද්ධ දේශනාවක ගොම ගුලි දෙකක රෝල් කරගෙන යන ගොම කුරුමිණියන් දෙදෙනෙකු ගැන කියවේ. ඉන් එක ගොම කුරුමිනියෙකු අනිත් ගොම කුරුමිණියා දෙස “උඹේ ගොම ගුලිය මගේ එකට වඩා කොච්චර පුංචිද?” කියා අවඥාවෙන් බලයි. බුදු හිමි දේශනා කරන්නේ මිනිස් ලොව දේපල ඇති ධනවතා දේපල අඩුවෙන් ඇති දුප්පතා දෙස අවඥාවෙන් බලන බැල්මත්, උක්ත බැල්මත් අතර වෙනසක් නැති බවයි. මන්ද යත් මිනිස් ලෝකයේ දේපල වලටද ඇත්තේ සිතින් දුන් වටිනාකම් මිස සැබෑ වටිනාකම් නොවේ. එම වටිනාකම ගොම කුරුමිණියාගේ සංකල්පීමය ලෝකයේදී හිමි වන්නේ ගොම ගුලියටය.
තවත් ගොම කුරුමිණි කතාවකටම යොමු වුවහොත් අස්සක රජුගේ බිසව මිය ගොස් ගොම කුරුමිණියක්ව උපදී. ඇය තවත් ගොම කුරුමිණියෙක් හා සංවාසයේ යෙදෙද්දී ඇය හා දිවැසින් සංවාදයේ යෙදෙන රහතන්වහන්සේ නමක් ඇයගෙන් විමසන්නේ “අස්සක රජු හා විඳි කම්සැප දැන් මතක නැද්ද?” කියාය.
ගොම කුරුමිණිය පිළිතුරු දෙන්නේ “පරණ සැප අලුත් සැප වලින් වැසෙන බවත්, අස්සක රජුට වඩා ගොම කුරුමිණි සැමියා මට දැන් ප්‍රිය බවත්ය.”
සත්වයන් සසරින් නිදහස් නොවන්නේ මෙම උපන් උපන් අත්භවය සතුටින් පිළිගන්නා(තත්‍ර තත්‍රාභිනන්දනී) සිතේ ස්වභාවය නිසා බැව් බුදු හිමි පෙන්වා දෙයි.
බුදුරදුන් දෙසූ මෙම ගාථාවෙන් ලිපිය අවසන් කරමි.
“අසාතං සාත රූපේන
පිය රූපෙන අප්පියං
දුක්ඛං සුඛස්ස රූපෙන
පමත්ත මති වත්තති.”
“නිස්සාර දේවල් එනවා සාරවත් වේශය අරගෙන. අප්‍රිය දේවල් එනවා ප්‍රිය දේවල් වල වේශය අරගෙන. දුක එනවා සැපේ වේශය අරගෙන. එහෙම ඇවිත් සසරින් මිදෙන්නට ප්‍රමාද වන අඥාන පුද්ගලයාව යට කරගෙන යනවා. ”
“එකත්පස්ව වාඩිවුණ පොක්ඛරසාති බ්‍රාහ්මණයා හට භාග්‍යවතුන්වහන්සේ අනුපිළිවෙල කතාව වදාළා. ඒ කියන්නේ දන්දීමේ අනුසස් ගැන කතාව, කාමයන්හි ඇති පීඩාකාරීබව ගැන කතාව, කෙළෙස් නිසා ඇතිවන කිලුට ගැන කතාව, එයින් නික්මීමෙන් ලැබෙන ආනිසංස ගැන කතාව වදාළා. එතකොට යම් වෙලාවක පොක්ඛරසාති බ්‍රාහ්මණයා එයට සවන් දීම නිසා යහපත් සිතක් ඇති වුණාද, නීවරණ බැහැර වුණ සිතක් ඇති වුණාද, සතුටින් ඔද වැඩුණු සිතක් ඇතිවුණාද, පහන් වූ සිතක් ඇති වුණාද, එය දැන වදාළ භාග්‍යවතුන්වහන්සේ, බුදුවරයන්වහන්සේලාගේ යම් සුවිශේෂී සමුක්කංසික දේශනාවක් ඇද්ද, ඒ ආකාරයෙන් දුක්ඛ ආර්ය සත්‍යය, සමුදය ආර්ය සත්‍යය, නිරෝධ ආර්ය සත්‍යය, දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී පටිපදා ආර්ය සත්‍යය යන චතුරාර්ය සත්‍යය වදාළා.
කළු පැල්ලම් නැති පිරිසිදු වස්ත්‍රයකට සායම් පොවද්දී ඉතා හොඳින් ඒ සායම් උරාගන්නේ යම්සේද, ඒ අයුරින්ම පොක්ඛරසාති බ්‍රාහ්මණයා හටත් ඒ ආසන්නයේදීම “හේතු ප්‍රත්‍යයන්ගෙන් හටගන්නා ස්වභාවයෙන් යුතු යමක් ඇද්ද ඒ හේතු ප්‍රත්‍යයන්ගේ නැති වීමෙන්,ඒවා නිරුද්ධ වී යන ස්වභාවයට අයත් වන්නේය” යන කෙළෙස් රහිත වූ, අවිද්‍යා මල රහිත වූ සදහම් ඇස(උදය-ව්‍යය ඥානය) පහළ වුණා.
එතකොට ධර්මය දැකපු, ධර්මයට පැමිණි, ධර්මය අවබෝධ කළ, ධර්මයෙහි බැසගත්, සැකයෙන් එතෙර වුණ, “කෙසේද ? කෙසේද ?” යන අවිශ්වාසයෙන් බැහැර වුණ, ආර්ය සත්‍ය ධර්මය තුළ විශාරදභාවයට පත්වුණ, ශාස්තෘ සාසනය තුළ බාහිර උපකාර නොසොයන බවට පත්වුණ, පොක්ඛරසාති බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන්වහන්සේට මෙසේ පවසා සිටියා.
“ස්වාමීනි භාග්‍යවතුන්වහන්ස, ඉතා සුන්දරයි. යටට හරවා තිබූක් දෙයක් උඩු අතට හැරෙව්වා වාගෙයි. වහලා තිබුණු දෙයක් ඇරලා පෙන්නුවා වාගෙයි. මංමුලා වූවන්ට නිසිමග පෙන්වා දෙනවා වාගෙයි. ඇස් ඇති උදවියට රූප දකින්නට අඳුරෙහි තෙල් පහනක් දල්වා ගෙන දරා ගෙන ඉන්නවා වාගෙයි…”
අපහසු වුවත් මේ ධර්ම මාර්ගය වූ කලී ජීවිත සාර්ථක කරන ජීවිත යථාවබෝදය ලඟා කරන පරම සත්‍ය ලෙස සිතා ධර්ම කරුණු මත පිහිටා කටයුතු කිරීමට ඔබට අවශ්‍ය සියලුශක්තීන් වර්ධනය වේවා…
තෙරුවන් සරණයි🙏
සහෝදරත්වයෙන් එක්වෙමු!
©️ Buddhist Brotherhood
